Miras hukuku kapsamında, kişilerin yalnızca mal değil aynı zamanda borç da devralma ihtimali vardır. İşte bu nedenle Türk Medeni Kanunu, mirasçılara belirli şartlar dahilinde reddi miras hakkı tanımaktadır. Bu işlem, kişilerin kendilerine kalan mirası hukuken kabul etmeyerek sorumluluktan kurtulmalarını sağlar. Peki reddi miras ne zaman yapılır, nasıl yapılır, süresi geçerse ne olur? Tüm bu soruların ayrıntılı cevabı yazımızda.
Reddi Miras Nedir?
Reddi miras, bir kişinin kendisine intikal eden mirası kabul etmeyerek, tereke üzerindeki tüm hak ve borçlardan feragat etmesi anlamına gelir. Bu işlem sonucunda, kişi sanki miras bırakan kişiden önce ölmüş gibi değerlendirilir ve miras, sıradaki yasal mirasçılara geçer.
Reddi miras, özellikle borca batık tereke durumlarında, kişilerin kendi malvarlıklarını korumaları için önemli bir hukuki güvencedir. Aynı zamanda manevi sebeplerle de tercih edilebilir.
Reddi Miras Ne Zaman Yapılır?
Reddi miras, miras bırakanın ölümünden itibaren 3 ay içerisinde yapılmalıdır. Bu süre, hak düşürücü nitelikte olup, kaçırılması halinde miras otomatik olarak kabul edilmiş sayılır. Ancak sürenin başlangıcı mirasçı türüne göre değişir:
Yasal Mirasçılar İçin Süre Başlangıcı
- Miras bırakanın ölüm tarihinin öğrenildiği günden itibaren 3 aylık süre işlemeye başlar.
- Eğer mirasçı, ölüm haberini geç öğrenmişse, bu durumu belgelemek kaydıyla süre öğrenme tarihinden itibaren başlatılabilir.
Atanmış Mirasçılar İçin Süre Başlangıcı
- Vasiyetname ya da miras sözleşmesinde yer alan atanmış mirasçılar için süre, bu belgenin kendilerine resmi olarak tebliğ edildiği tarihten itibaren başlar.
Tereke Defteri Yazımı Durumunda
- Eğer terekenin yazımı yapılmışsa, yazım işinin tamamlandığı ve bildirildiği tarihten itibaren 1 ay içinde reddi miras yapılmalıdır.
Reddi Miras Nasıl Yapılır?
Reddi miras işlemi, miras bırakanın yerleşim yerindeki sulh hukuk mahkemesine yapılacak yazılı veya sözlü bir beyanla gerçekleştirilir.
Reddi Miras İçin Gereken Belgeler
- Veraset ilamı (mirasçılık belgesi)
- Kimlik belgesi fotokopisi
- İmzalı reddi miras dilekçesi
Not: Noter üzerinden yapılan reddi miras işlemleri geçersizdir. Beyan sadece sulh hukuk mahkemesine yapılabilir.
Reddi Miras Dilekçesi Örneği
İstanbul Sulh Hukuk Mahkemesine
Davalı: A.B. (T.C. No: …)
Muris: B.B. (T.C. No: …)
Konu: Mirasın kayıtsız ve şartsız olarak reddine karar verilmesi talebidir.
Açıklamalar:
Muris B.B., 03.01.2025 tarihinde vefat etmiştir. Muristen kalan malvarlığı borca batıktır. Mirasçı olarak ben, bu mirası Türk Medeni Kanunu m. 605-610 hükümleri uyarınca reddediyorum.
Hukuki Sebepler: TMK hükümleri
Deliller: Ölüm belgesi, veraset ilamı
Sonuç ve Talep:
Muris B.B.’den kalan mirasın kayıtsız ve şartsız olarak reddedildiğinin tespitine karar verilmesini arz ederim.
İmza
Reddi Miras Süresi Geçerse Ne Olur?
3 aylık süre içinde ret yapılmazsa, miras zımnen kabul edilmiş sayılır. Bu da şu sonuçları doğurur:
- Mirasçının borçlardan şahsi malvarlığı ile sorumluluğu doğar.
- Borca batık miras durumunda ciddi mağduriyetler yaşanabilir.
Ancak, istisnai durumlarda “mirasın hükmen reddi” gündeme gelebilir.
Mirasın Hükmen Reddi Nedir?
Eğer muris, ölüm tarihinde ödemeden aciz (yani borçlarını ödeyemeyecek kadar yoksul) durumda ise ve bu durum resmen tespit edilmişse, mirasçılar herhangi bir beyanda bulunmasalar dahi mirası reddetmiş sayılırlar.
Hükmen Reddi Miras Şartları
- Murisin iflas etmiş olması
- Alacaklılarca aciz belgesi alınmış olması
- Terekenin borçlarının, aktif malvarlığından açıkça fazla olması
Bu durumda, reddi miras süresi geçse bile mirasçıların borçtan sorumluluğu doğmaz.
Reddi Mirasın Geri Alınması Mümkün mü?
Kural olarak reddi miras geri alınamaz. Ancak irade sakatlığı (örneğin, tehdit, aldatma veya hata) durumlarında TMK ve TBK hükümleri uyarınca iptal davası açılabilir.
İptal halinde reddi miras işlemi geçersiz sayılır ve kişi tekrar mirasçılık sıfatı kazanabilir. Ancak iptal davası süresi ve koşulları oldukça teknik olduğundan avukat desteği alınması önerilir.
Reddi Miras Yapınca Miras Kime Kalır?
Bir Kısım Mirasçılar Reddi Miras Yaparsa
- Ret beyanında bulunan mirasçı, yok sayılır.
- Payı, varsa altsoya veya aynı zümredeki diğer mirasçılara geçer.
Tüm Mirasçılar Reddi Miras Yaparsa
- Miras, iflas hükümlerine göre tasfiye edilir.
- Artan kısım varsa, reddeden mirasçılara geri döner.
Reddi Miras Emekli Maaşı, Tazminat ve SGK Haklarını Etkiler mi?
Hayır. Reddi miras işlemi şu hakları etkilemez:
- Dul ve yetim aylığı
- Emekli maaşı
- Ölüm yardımı
- Destekten yoksun kalma tazminatı
Bu ödemeler sosyal güvenlik hukukuna dayalı olup, mirasçı sıfatına bağlı değildir.
Reddi Miras Yapmadan Ölürsem Ne Olur?
Mirasçı, reddi miras süresi içinde vefat ederse, bu hak onun kendi mirasçılarına geçer. Bu durumda ikinci mirasçı hem kendi mirasçılığı hem de asıl muristen gelen miras üzerinde iki farklı reddi miras hakkına sahip olur.
Ancak bu iki hakkın sadece birlikte reddedilmesi mümkündür. Biri reddedilip diğeri kabul edilemez.
Reddi Miras Sürecinde Avukatla Çalışmak Gerekir mi?
Her ne kadar reddi miras işlemi bireysel olarak yapılabiliyor olsa da, süreci doğru ve eksiksiz yürütmek için miras hukuku alanında uzman bir avukatla çalışmak büyük avantaj sağlar:
- Sürelerin kaçırılmasını önler.
- Gerekli dilekçe ve belgeleri hazırlar.
- Hükmen ret gibi karmaşık durumlarda strateji geliştirir.
Sonuç: Reddi Miras Hakkınızı Bilinçli Kullanın
Reddi miras, kişilerin borç yükü altına girmemeleri için tanınmış önemli bir haktır. Ancak bu hakkın doğru kullanımı için sürenin kaçırılmaması, prosedürün doğru yürütülmesi ve mahkemece geçerli kabul edilen usullere uyulması gerekir. 2025 yılı itibarıyla geçerli olan mevzuata göre, reddi miras işleminin hukuki etkiler doğurabilmesi için tüm bu şartların sağlanması zorunludur.